Eind van de week...

Vrijdag 6 mei.

Vreemde geluiden op het dak... Dan is het weer even stil. Het is al licht. In de verte hoor je de golven van de Indische Oceaan zich te pletter slaan tegen de rotsen op de kust. Weer rare geluiden. Het lijkt wel of een aantal pannen van het dak aan het trillen zijn. Ik doe het gordijn zachtjes open en zie een paar priemende oogjes me aankijken. Kleine zwarte oogjes zijn het. Met een paar grijpgrage handjes houdt een diertje zich vast aan de dakgoot en zijn lange staart slingert heen en weer. Dan laat het zich vallen en springt weg door het struikgewas en even later klimt het met een vaart een boom in en plukt een avocado en neemt er een flinke hap van. Een groter soortgenoot rent naar hem toe en pakt de avocado af. Op de grond liggen een paar hele grote pitten. Een hele horde groenachtige aapjes met zwarte gezichtjes zit en springt rond in de verwilderde tuin van ons verblijf. Als ik even later de roldeur ga openmaken zodat de care givers binnen kunnen komen, zitten er twee aapjes op onze Spark. Met een paar grote sprongen rennen ze het dak van het huis op. Een paar meter verder stoppen ze en kijken wat ik ga doen en langzaam komen ze weer terug. Hier in Umkomaas worden katapults verkocht. Ik begrijp dat die dingen gebruikt worden om op apen te schieten. Het is erg belangrijk dat de deuren en ramen gesloten blijven. De apen zijn bijzonder nieuwsgierig en altijd op zoek naar voedsel. Als ik de was ga ophangen zitten er nog steeds heel wat apen in de tuin. Ze hopen allemaal dat ik iets lekkers voor hen bij me heb maar dat is niet het geval. Ik denk dat ze geen trek hebben in een oude onderbroek met gaten.. Een half uurtje later zijn alle aapjes vertrokken.

Er is vanochtend hier een vergadering. Er komen een dokter, een nurse en nog een paar mensen en zij gaan de grote kamer in die grenst aan ons slaapvertrek. Neil is er nog niet. Het is half negen. Later blijkt dat hij heel lang in files heeft gestaan. Door ongelukken op de weg was er veel oponthoud. De caregivers gaan weg rond negen uur. Evie helpt Jan Sprat met het maken van loten. Met de computer gaat dat gemakkelijker dan met ouderwetse stempels. Tegen elf uur stappen we in ons wagentje en rijden naar Scottburgh. Jan heeft ons telefoonnummer dus als we iets moeten doen zijn we zo weer in Umkomaas. Het strand ligt er prachtig bij. De zon doet zijn best en er zijn een paar mensen in zee. De luidspreker van de strandwacht waarschuwt een enkele badgast dat hij niet te dicht bij de rotsen moet komen. De vaste bankjes op het strand worden bevolkt door wat oudere mensen met petjes en grote zonnehoeden op hun hoofd. Met onze e-reader vleien we ons neer op een badlaken. Een paar gehuurde parasols worden vastgezet in het gras en een gezin met kleine kinderen neemt daar onder plaats. Een grote zak chips wordt opengetrokken en de flessen cola komen uit de tas. Een grote dikke zwarte man speelt met zijn zoontje in het water en als ik het zoute water in kom lacht hij zijn witte tanden bloot. De golven zijn flink en de onderstroom is goed voelbaar. Om vier uur moeten we weer in het kantoor zijn want er is weer een vergadering. Op een gedekte tafel staan 25 kop en schotels. Jan heeft brood, kaas en tomaten gekocht en eiersalade gemaakt en wij maken er sandwiches van. De twee hele broden die ze gekocht heeft gebruiken we. Alles wordt op twee grote schalen gerangschikt en we doen er plasticfolie overheen tegen het uitdrogen. Een grote kan hete koffie staat klaar. Om half zes horen we Neil enkele mensen welkom heten. Na zeven uur is de vergadering afgelopen en iedereen (het waren bij elkaar drie mensen) gaat snel naar huis. Het eten is niet aangeroerd. Wij zijn dus voor morgen snel klaar met ons ontbijt want van de boterhammetjes met kaas en tomaat zijn heerlijke tosti’s te maken.

Zaterdag 7 mei

Weekend. Tot nu toe zijn we in Umkomaas niet echt moe geworden van het werken. We denken er ernstig over om weer naar Winterton te gaan want daar komt men echt handjes te kort. Bovendien is dit grote oude kantoorgebouw niet echt geschikt voor bewoning. Dit hele gebouw zou eens flink opgeknapt moeten worden. Deuren sluiten niet goed, kranen werken niet naar behoren, er hangt een muffe lucht van oude vloerbedekking en rottend hout, hier en daar is lekkage etc. Je wordt er somber van en dat willen we niet. Maar de omgeving en de natuur is hier wel interessant. Er zijn hier veel vogels en de apen laten zich regelmatig zien en soms zitten er in de tuin heel veel mangoesten (familie van de stokstaartjes) Dit zijn hele schuwe beestjes die, zodra ze je zien, als een pijl uit een boog wegschieten. Het is niet gemakkelijk daar een foto van te maken. Vandaag is het treurig weer. Er is veel bewolking en zo nu en dan regent het. Pastor Chris die we nog van onze ‘Dreamcentretijd’ kennen heeft een berichtje gestuurd. Hij woont in Pinetown. Het is leuk om deze man weer even te spreken en we spreken af dat we elkaar ontmoeten bij de Mug & bean vlakbij het dreamcentregebouw dat nu een studentenflat is. Chris glimt helemaal als hij ons ziet. Heel vaak zegt hij: “Wat een geweldige dag is dit”. Chris is een doodgoeie kerel die alles over heeft voor een ander. Zelf heeft hij geen cent te makken maar dat deert hem niet. Hij heeft een eigen programma op Highway Radio, dit is een christelijke zender, waar hij mensen een hart onder de riem steekt. Ook interviewt hij vaak mensen die voor anderen iets kunnen betekenen. We eten wat bij M&B en gaan dan met Chris naar zijn ‘Life Wellness Centre’ Dit heeft hij onlangs opgestart. Hij ontvangt hier mensen op afspraak die hulp en raad nodig hebben op spiritueel gebied, men kan bij hem terecht voor HIV/Aids counseling, hulp bij goede voeding en hij doet aan voetmassage etc. En meestal rekent hij daar geen cent voor. Hij heeft een klein onderkomen gehuurd in een grote hal waar hij een bureautje en een behandeltafel heeft neergezet. Met een ijzeren hek en een hangslot sluit hij zijn ‘spreekkamer’ af. Het is erg leuk om met deze bevlogen man te praten. Maar van zaken doen heeft hij geen kaas gegeten.

Tegen de avond gaan we naar ‘Waves’. Een heel leuk restaurantje dat vlak aan zee staat. Het weer is op dat ogenblik slecht. Het regent behoorlijk en er staat een straffe wind. De baas van dit eettentje heeft al wat pilsjes op als we binnenwandelen. Hij heeft familie in Nederland wonen. Een bediende die we al vaker daar hebben gezien neemt onze bestelling op en even later hebben we de praat over Nederland en Zuid Afrika en over één ding zijn we het snel eens, het brood in Zuid Afrika is niet lekker! De Nederlandse keuken is erg goed vindt de baas. Vooral de bitterballen vindt hij geweldig. In dit restaurant proberen ze die dingen ook wel te maken maar het zijn toch niet de ‘echte’. Als Evie vertelt dat ik ook wel eens bitterballen en kroketten maak wordt mij meteen gevraagd of ik het hen voor wil doen… ‘Je mag zo onze keuken in en je mag alles gebruiken wat je nodig denkt te hebben’ Het is altijd leuk in de ‘Waves’ Helaas voor de kroegbaas zijn wij vanavond de enige klanten en bitterballen maken? Misschien een andere keer… Het gaat steeds harder regenen. We veranderen van tafel want we dreigen nat te worden. Het eten smaakt ons goed en met een voldaan gevoel rijden we weer naar ons Hospice. Het alarm zet ik uit en in het donker zoeken we naar sleutels. Er is geen licht want de stroom is uitgevallen. Met een zaklampje schuifelen we het donkere gebouw door totdat we bij ons slaapvertrek zijn. Die avond liggen we wel erg vroeg tussen de klamme lappen. Een stukje lezen met een zaklampje doet me aan vroegere tijden denken…

Umkomaas, echt anders dan Isibani

Woensdag 4 mei

Umkomaas echt anders dan Isibani

We slapen in een andere omgeving. De geluiden zijn weer anders en het ruikt hier anders dan in ons verblijf in Winterton. De bedden waar we op liggen zijn uit elkaar gehaalde stapelbedden. In 2013 heb ik zelf die bedden van elkaar losgezaagd. Er zijn ook nog een paar andere bedden maar die hebben matrassen… daar wil je niet op liggen! Jaaa, ik weet het wel, wij zijn verwende mensen.

We móeten een wekker zetten want vóór zeven uur moet het hek geopend worden, de voordeur moet ontsloten worden en twee alarmsystemen moeten afgezet worden. Gisteren is uitgelegd hoe deze systemen werken maar als ik nu, om kwart voor zeven, de afstandsbediening gebruik begint de boel te loeien! En even later gaat het andere systeem ook dermate tekeer dat je je handen voor je oren wilt houden. Kennelijk toch iets niet goed gedaan. Een paar minuutjes later gaat de telefoon. “Met Magma Security” … We leggen uit dat we ‘volunteers from overseas’ zijn en dat ik een verkeerd knopje zal hebben gebruikt en dat we ons nog eens flink zullen verdiepen in het systeem. Tien minuten later komt Neil het pand binnenwandelen. “Goeie morre!” klinkt zijn stem in de gang en hij loopt zijn kantoor binnen. Neil moet elke dag 90 km rijden om in Umkomaas te komen en later op de dag gaat hij weer terug. Hij woont met zijn vrouw in Hillcrest. Per week zit hij dus heel wat uurtjes in de auto. Hij vertelt dat het tweede alarmsysteem aangelegd is opdat de eventuele vrijwilligers die in het kantoorgebouw overnachten zich veiliger voelen. Tegen negen uur worden we gevraagd naar de ‘nurseroom’ te komen. Alle caregivers plus de mensen van de administratie en CEO Neil zijn aanwezig. Er wordt een lied gezongen en Neil gaat voor in gebed. In de storeroom is een klusje voor ons. Er moeten pakketten gemaakt worden met meel, suiker en wat verzorgingsartikelen waaronder shampoo die de caregivers aan de zieken en hun families geven. Wij gaan direct daarmee aan de slag. Als we dit hebben afgerond zijn de caregivers reeds naar patiënten vertrokken. Verder hebben we die dag nog niets te doen. In Scottburgh is een hospiceshop waar we in 2013 veel werk hebben verricht. De leidster van deze goed lopende ‘kringloopwinkel’ is voor familiebezoek naar Australië en zij komt eind mei weer terug. Wij zullen Darlene dus niet zien dit jaar en dat is jammer. Maar we gaan toch naar de winkel, die verder volledig op vrijwilligers draait, toe. Neil heeft voor ons een reclameposter en loten voor een loterij waarvan de trekking in november is die we daar mogen afgeven en in de Townhall moeten we een zekere B of Bernadette zoeken om aan haar een pakketje af te leveren en we krijgen van haar ook wat mee terug. Al met al zijn dit klusjes die weinig tijd kosten. In de Hospiceshop is het, zoals we gewend zijn, aardig druk. Een paar vrijwilligers die we niet kennen lopen er rond en vragen ons of ze kunnen helpen. Ik geef de poster af aan een vriendelijke oude baas maar hij zegt : “Dan moet je Joyce hebben, zij zal je verder helpen.” Ik denk “Dat is een bekende naam…” Achter een toonbankje is ze bezig. Een dame met geverfd haar, ruim besmeerd met make-up en een grote bril. Ze kijkt me verbaasd aan. En dan ziet ze het…” Oh darling.. it’s you.. How nice to see you again and where is your.. Oh now I see.. Your wife is also here.” Met luide stem begroet ze ons. We praten even met haar maar het is druk in de winkel. Zij zegt dat ze blij zal zijn als Darlene weer terug is. Ze vindt de verantwoordelijkheid die nu op haar rust eigenlijk te zwaar. Evie en ik verlaten de winkel weer en we gaan naar de Townhall. In een grote zaal zit een groep mensen naar een spreker te luisteren. Iemand vraagt wie we zoeken. B zit ook in de zaal maar ze komt naar ons toe. Ze weet van de pakketten af en een grote doos met stoma artikelen krijgen we mee terug. Als we zeggen dat we vrijwilligerswerk doen in Umkomaas heeft Bernadette misschien ook wel wat voor ons. Morgen wordt er een lunch geserveerd in de Townhall voor oude mensen die het niet breed hebben of die wat mankeren. Bovendien is het goed voor hen als ze zich onder de mensen begeven. Als we willen mogen we meehelpen de ouderen te bedienen e.d. Dat lijkt ons een goed idee en we geven onze namen op. We zijn graag bezig. Het is vandaag prachtig weer en het strand lokt. We hebben nu wat tijd voor onszelf en zoeken een zonnig plekje waar we een prachtig uitzicht hebben over de hoge golven en het strand van de Indische Oceaan. We rijden vandaag overigens met de ‘van’ van Neil die om twee uur zijn wagen weer zelf nodig heeft. Als we met een door de zon verkleurd velletje weer naar Umkomaas rijden met een vaartje van tachtig komt er plotseling een man de weg op lopen. Midden op de rijbaan blijft hij staan met gespreide armen. Ik schrik maar gelukkig kan ik hem ontwijken want er komt geen tegenligger aan. Die avond eten we macaroni.

Donderdag 5 mei

Het alarmsysteem levert deze ochtend geen gedoe. Net na zeven uur komen de medewerkers van Khanya Hospice binnendruppelen. Om half negen worden we geroepen voor de prayers. Neil is al weer weg voor een vergadering. Vandaag gaan we helpen in de Townhall van Scottburgh. Weer eens wat anders dan met zieke mensen op stap gaan. Rond elf uur worden we verwacht. We melden ons netjes aan bij twee dames die achter een tafel zitten en die alle mensen welkom heten. Zij blijken niet op de hoogte te zijn van onze komst en er ontstaat wat verwarring. Iemand gaat navraag doen bij Bernadette. Even later komt zij onze kant op. “Leuk dat jullie er zijn. Julie kunnen rustig als gasten aanschuiven” Extra handjes blijkt men niet nodig te hebben vandaag, maar we komen in de eerste plaats om wat te doen… We zitten even later aan tafel zes. Tegenover me zit een blinde zeer gezette dame. Naast me zit een hele magere dame genaamd Molly, die tijdens haar werkzame leven reisleidster is geweest. Verder zit er nog een echtpaar waarvan de man, Bruce, ook aan vrijwilligerswerk doet. Een man van 95 jaar komt even met ons kennis maken. We hebben gezellig de praat en het eten smaakt bijzonder goed. Na ruim een uur vertrekt iedereen weer met een volle maag. Er zaten ongeveer 70 mensen te eten. Aanstaande dinsdag wordt er in de Townhall weer een lunch geserveerd en dan kunnen we weer helpen, zegt Bernadette. Maar een andere dame zegt dat van meewerken niets komt. Er zijn altijd ouderen die ook graag iets willen doen en ze raken van slag af als ‘vreemden’ hun werk uit handen nemen. We zullen ons dus maar niet aanmelden voor dinsdag.

Het Khanya Hospice doet geweldig werk! De caregivers doen wat ze kunnen voor de zieke mensen. Evie en ik kunnen met hen meegaan om te zien wat ze allemaal doen en meemaken maar dat hebben we in 2013 al zo vaak gedaan. Echt zelf iets doen is er dan niet bij. Bij Isibani waren we zelf veel meer betrokken bij de patiënten en we hadden daar een behoorlijke verantwoordelijkheid en Evie en ik hadden onze eigen taken. Nu is het hier nog zoeken naar een actieve dagindeling. Wel gaan we voor de website van Khanya Hospice foto’s maken om zo het echte werk van de caregivers in beeld te brengen.

Richting Umkomaas

Zondag 1 mei

We kunnen uitslapen maar we zijn toch vroeg wakker alleen we doen het rustig aan. Als we ’s morgens vroeg de deur van onze rondavel open doen kijken we direct naar een bospartij waar al allerlei vogelgeluiden uit voort komen. De paarden van Eugene (de naaste buurman) grazen een stukje verder. Een donkerbruine merrie en een licht gekleurde kleinere hengst lopen op hetzelfde stuk land. Ook is er een laag afdak waar de paarden net onder kunnen staan en bij regen kunnen schuilen. De zon laat zich al vroeg zien. De paarden lijken elkaar erg aardig te vinden. De hengst masseert met zijn hoofd en zijn tong de onderrug van de merrie die zich dat prima laat welgevallen. Na enige tijd denkt de hengst zijn kans te kunnen waarnemen. Zijn spullen heeft hij reeds in stelling gebracht. Als hij wil opstijgen wandelt de merrie doodgemoedereerd vier stapjes vooruit tot zij onder het afdak staat. Onverrichterzake moet de hengst weer afstappen. Hij denkt vast: “een volgende keer beter…”. Twee grote ibissen vliegen krijsend over en een stukje verder zien we een hop. We eten ons ontbijtje buiten op het trapje van de rondavel en genieten van een lekker gebakken eitje. Nu denk ik: “Jammer dat ik m’n verrekijker niet heb meegenomen. Er zijn hier echt veel voor mij onbekende vogels.”

Die middag vanaf 13.00 uur is er live muziek in het Portugese Restaurant een paar kilometer buiten Winterton. Er zijn tal van muzikanten die hun instrument meenemen en met elkaar gaan jammen volgens Sofi. Wij zijn benieuwd hoe dit gaat klinken en Evie heeft Sofi gezegd dat ik misschien ook iets muzikaals zou kunnen betekenen die middag. We rijden er met Sofi en haar kinderen naar toe. Als we aankomen zit er een bandje te spelen. Een blanke oudere zanger met een gitaar en lang grijs haar, een zwarte basgitarist, en een drummer van tegen de tachtig. Zij spelen rustige ballads uit de jaren zestig / zeventig en Simon- en Garfunkelachtige nummers. We drinken wat op het terras. In de zon is het erg warm maar zodra je in de schaduw komt heb je wel een jasje nodig. We bestellen nog wat maar meer of andere muzikanten komen er niet en na verloop van tijd begint de muziek toch wel eentonig te worden. Rond een uur of vier gaan we naar huis en muzikaal gezien stap ik onverrichterzake de auto in en denk bij mezelf: “een volgende keer beter”…

De avond is het druk in Sofi’s huis. Mereike met een jongeman die we bij het restaurant hebben gezien gaan ook daar naar toe en even later komt Eugene met zijn Amerikaanse vrouw en hun twee kinderen ook binnenwandelen en iedereen eet mee. Hier en daar wordt wat bij elkaar gescharreld en met elkaar bereiden we een prima etentje. De buurvrouw heeft nog Apfelstrudel, er zijn een paar wortels, in de vriezer liggen nog een paar stukjes kip en er zijn nog wat restjes van gisteren etc. Wat brood en rijst erbij en: dinner is ready! Tijdens de bereiding van dit eten ontstaat er even wat paniek.. er loopt een rat of muis door de keuken maar Eugene heeft het beest snel te pakken en even later gaat eén van de hondjes er met het krengetje vandoor… Sofi heeft een rood hoofd. “Dit is echt nooit eerder gebeurd!” zegt ze een paar keer. We hebben lekker gegeten met z’n allen en het was erg gezellig!

Maandag 2 mei

Vandaag vertrekken we uit Winterton. We maken de rondavel bezemschoon en het beddengoed gaat de wasmachine in. We eten als ontbijt wat pancakes bij Sofi en ons wagentje vullen we met onze bagage. De grote koffer die Nothie van ons had geleend nemen we weer mee. Rond elf uur nemen we afscheid en zitten we in de Spark richting Umkomaas. We komen langs de plek waar Mandela gevangen is genomen. Daar staat nu een indrukwekkend monument dat bestaat uit allemaal grillige stalen staven die, gezien vanaf één standpunt, het hoofd van Mandela laat zien. Ook is men is bezig daar een ‘apartheidmuseum’ te bouwen. We zijn op weg naar de Sugarfields in de buurt van Umbumbulu. We overnachten daar in een erg eenvoudige B&B. We kijken dan uit over de uitgestrekte felgroene suikerrietplantages. Tegen de avond verwonderen we ons over de stilte die er heerst en luisteren er aandachtig naar. Er is daar een buitendouche waar ik gretig gebruik van maak. Kun je het je voorstellen: Douchen terwijl je naar de ondergaande zon kijkt? We koken die avond ons eigen potje op het elektrische tweepittertje met gebruikmaking van de pannen met holle en bolle bodems die in ons appartementje aanwezig zijn. Als het donker is kijken honderden onbekende sterretjes naar ons.

Na een goede nachtrust vervolgen we onze weg naar Umkomaas. Rond elf uur zijn we bij het oude grote kantoorgebouw van het Khanya Hospice. Vroeger was dit een hospice met bedden e.d. Tegenwoordig wordt dit gebouw alleen als kantoor gebruikt en als onderdak voor vrijwilligers. Neil heet ons hartelijk welkom. Het ziet er allemaal nog precies hetzelfde uit als drie jaar geleden. Dezelfde bedompte lucht van oud tapijt hangt er nog. Alles staat op dezelfde plek. Er lopen nu drie katten in en om het huis in plaats van twee. Vanochtend waren er volgens Neil een groot aantal kleine apen geweest die er op het overdekte terras een zooitje van hebben gemaakt. Later vertelt Neil ons dat het erg moeilijk blijft om de financiële eindjes aan elkaar te knopen. De drie Hospicewinkels zorgen voor het grootste deel van het inkomen en verder is Neil afhankelijk van giften e.d. Hij heeft ook vergevorderde plannen om naast dit kantoor een echt hospice te bouwen waar mensen verpleegd kunnen worden. Maar het is moeilijk om mensen te vinden die het willen gaan bouwen tegen een vriendelijke prijs. Nu gaan de ‘caregivers’ naar de mensen toe om hen met raad en daad bij te staan. In de middag gaan we even boodschappen doen in een stadje aan zee een paar kilometer verderop. Als we weer terug zijn krijgen we een enorme bos sleutels om alles in het kantoor af te kunnen sluiten. Er zijn nu twee uitgebreide alarminstallaties die we ’s avonds aan en ’s morgens af moeten zetten voor de eerste caregivers het kantoor binnenkomen. Ook binnen dit huis hebben we te maken met de alarminstallaties. Als we naar de badkamer willen moeten we de afstandsbediening van het alarm ook gebruiken. Dit gebouw en de tuin ervan is omgeven door een betonnen schutting met scheermesjes draad er bovenop. Ook buiten hangen detectoren om voor eventuele insluipers te waarschuwen. Als het alarm afgaat schrik je je rot en er komt binnen een paar minuten iemand van ‘Magma’ poolshoogte nemen. Alle grotere huizen hier worden op zo’n manier in de gaten gehouden. Jammer dat dit nodig is… Het is hier heel anders dan bij Sofi in Winterton. Heel vaak sluit zij haar huis niet eens af. Hier voelen we ons toch erg opgesloten. Ik ben benieuwd wat we morgen gaan doen…

Laatste dagen Isibani

Vrijdag 29 april

Vandaag een wat rustiger dag? Om kwart voor acht zijn we bij het huisje van Jeffrey en fam. Melissa gaat het huis uit en wij brengen haar naar Newcastle waar een tehuis staat waar jonge meisjes opgevangen kunnen worden en begeleid worden tijdens hun zwangerschap en de geboorte van hun kind. Melissa is vijftien jaar en pubert behoorlijk. Voor Thandiwe en Jeffrey geeft dit veel stress wat niet goed is. Zij hebben al genoeg aan hun eigen ellende en kunnen er geen fratsen van een puber bij hebben. Een kleiner nichtje van Melissa woont nog wel bij hen. Tot nu toe gaat dit goed en zij helpt Thandiwe met haar huishouden. We rijden eerst naar Ladysmith waar we een foto die we gemaakt hebben van de familie af willen laten drukken. We zijn daar ruim voor negen uur en veel winkeltjes zijn nog niet eens open. De deur van de printshop zit op slot met een grote ketting met hangslot. We lopen een rondje door The Oval. Dan zien we dat die shop geopend wordt en meteen stappen mensen naar binnen die afdrukken nodig hebben. Binnen tien minuutjes hebben we de foto’s in handen. Melissa krijgt ook een foto. Dan gaan we weer verder in onze Spark naar Newcastle. De afstand van Winterton naar Newcastle is ongeveer 150 km. Het landschap waar we door rijden is prachtig. De goed geplaveide weg slingert zich met lome bochten over de heuvels en we genieten van de wijdse vergezichten. Melissa zit graag in een auto maar hoe meer we de plaats van bestemming naderen, hoe bedrukter ze kijkt. Een gesprek voeren met haar is nauwelijks mogelijk. Als we bij 75 Amiel Road in Newcastle aankomen zien we een mooi pand. Met een flinke tuin er om heen. We bellen aan en een donkere mevrouw doet open. “Ik neem aan dat we worden verwacht?” zegt Evie. De mevrouw kijkt wat glazig. “Niet dat ik weet ”antwoordt ze. “U weet toch dat Melissa vandaag bij u komt?” Ze denkt even na… “Oh ja, Melissa, natuurlijk weet ik dat. Kom binnen” Via een gangetje komen we in een heldere schone woonkamer met een licht gekleurd bankstel. Daar zitten drie meisjes. Twee met een baby en één met een dikke buik. Mevrouw zegt dat ze middenin een devotion zitten en dat wil ze eerst afmaken en dit zal zeker nog een half uur duren. Ze heeft een dikke bijbel in haar handen. “Melissa is hier in goede handen, u kunt met een gerust hart weggaan” zegt ze. Melissa heeft traantjes in haar ogen. We vertrekken maar en rijden via Ladysmith, waar we nog een paar boodschapjes doen en wat eten, naar Winterton terug. Daar leveren we een foto af bij Thandiwe en Jeffrey en nemen tegelijkertijd afscheid. Dan rijden we naar de Place Of Safety, Isibani en Ekhukhanyeni om de mensen die daar zijn even de hand te schudden. Sandile zeggen we ook nog even gedag. De periode ‘Isibani’ zit er op. Maandagmorgen rijden we richting Umkomaas naar het Khanya Hospice, waar Neil Mc Donald ons verwacht. Om half zeven in de avond rijden we met Sofi naar Bingelela, 24 km verderop. Daar worden we getrakteerd op een heerlijk etentje. We hebben genoten van het heerlijke eten én van de tijd bij Sofi’s Isibani! We gaan over 2 jaar vast weer hier naar toe!

Zaterdag 30 april

De weersvoorspelling kondigde het al aan… Vandaag 15 graden en kans op regen… Als we wakker worden is het prachtig buiten. In de verte hangen zwarte wolken die langzamerhand onze kant op lijken te komen. Flarden mist hangen tussen de bomen. De duiven en andere vogels laten zich minder horen dan de andere dagen. Op het trapje voor onze rondavel drinken we een kopje oplos maar eigenlijk is het net te koud daarvoor. Tegen half tien roept Sofi ons. We gaan naar het Drakensberg Musicfestival. Het beroemde Drakensberg Boys Choir zal daar een uitvoering geven en er zijn allerlei stalletjes met souvenirs en lekkere dingen. Als we er naar toe rijden regent het intens. Sofi geeft haar Nissan flink wat gas. De grote zak paardenvoer die we eerst hebben gehaald bij de AFGRI ligt in de kofferbak. De ruitenwissers maken overuren. We kunnen de auto parkeren vlakbij de ingang van het theater. Snel even een paar tickets kopen en we kunnen naar binnen. We zitten schuin voor het grote brede podium en ik heb mooi zicht op de speeltafel van het grote pijporgel. Helaas wordt dit instrument niet gebruikt bij het concert. De jongens zingen een aantal boeiende liederen met soms heel gewaagde harmonieën. Sommige toehoorders zie je denken: ‘hoort het zo te klinken of is het vals?’ Het hoort zo! Er worden ook wat meer luchtigere nummers ten gehore gebracht met ondersteuning van een band. Aan het applaus merk je dat die liederen makkelijker in het gehoor liggen. Maar petje af voor de dirigenten die dit koor op zo’n hoog niveau laten zingen. Als het concert is afgelopen regent het nog harder. De mensen zoeken hun toevlucht in een grote ruimte die met een tentdoek is overdekt. Wij staan daar ook op pannenkoeken en hamburgers te kauwen. Een kop warme chocolademelk hebben we nodig om een beetje warm te worden. Er zijn vandaag nog meer muzikale uitvoeringen maar die gaan we niet meemaken. Het grote parkeerterrein is weer aardig leeg als wij de auto weer instappen om naar Winterton te rijden.

Thandiwe...

Woensdag 27 april

Vandaag geen wekker nodig.. Het is nu een nationale feestdag en bijna iedereen is vrij. Maar zoals altijd, zijn we weer vroeg wakker maar we doen alles rustig aan zoals dat bij oude mensen past. Een ‘lekker’ ontbijtje met een eitje, wat tomaat en een beker oplos. De gasfles blijkt leeg… dus geen warme douche maar de zon laat zich al snel zien en het uitzicht vanuit onze rondavel is weer prachtig. Bovenop ons huisje zit een duif. Hij trekt zijn kopje in en zet zijn krop op. Langzaam begint hij zich druk te maken en er komen koergeluiden uit die zich herhalen maar steeds sneller en harder totdat hij zijn topvolume heeft bereikt. Dan rust hij even uit om later weer opnieuw te beginnen. Ineens kreeg ik trek in een oranjetompoes. Ik heb dat haast nooit want zo lekker vind ik die dingen niet, maar vandaag… Rond 11.00 uur stappen we in onze Spark om even bij Thandiwe en Jeffrey te gaan kijken. Als we daar aankomen zit Jeffrey min of meer voor de deur naar buiten te kijken. Hij steekt zijn hand op. Beiden zeggen ze dat het goed gaat met hen maar ontbeten hebben ze nog niet want ze hebben geen voedsel. De Dessai is gesloten want het is feest, maar de Tuckshop verderop biedt uitkomst. De oudste kleindochter Melissa, was weer in de contramine geweest en vertikte het voor de oude mensen wat huishoudelijke werkjes te doen. Ze is ook op dit moment niet thuis. Het wordt tijd dat ze naar een andere woonomgeving gaat want zij veroorzaakt veel stress bij onze vrienden. Dan rijden we naar de benzinepomp want ons wagentje heeft dorst. Deze dag maken we kennis met Jurgen en Thirza uit Nederland. Zij proberen een Place of Safety op te starten in Pietermaritzburg en dan kan het voor hen nuttig zijn om Sofi te kennen want zij weet van de hoed en de rand. Deze dag rijden we ook nog naar Jane. Zij is nu weer in haar eigen huisje en het is even zoeken voor we dat vinden. Ze heeft nog steeds erg veel pijn en wil graag in een ziekenhuis worden geholpen. Zij zal naar Johannesburg moeten om daar de tijd en de rust te vinden om te herstellen. Er zal zeker ook een operatie moeten plaats vinden. Haar kleintjes zullen die tijd moeten worden opgevangen. Afspraken hiervoor zijn in de maak. Verder doen we niet veel vandaag. Ik schrijf m’n verhaaltjes en lees in de schaduw: ”Mijn naam is Sarah”.

Donderdag 28 april

Het is de bedoeling dat we vandaag met Thandiwe en Ivy naar het ziekenhuis in Ladysmith gaan. Sofi had gevraagd of we dat met ons eigen wagentje kunnen doen want de andere auto’s zijn in bedrijf en één heeft panne. Thandiwe moet weer voor controle naar het hospitaal en Ivy, die we nog niet kennen, moet een grote vergroeiing aan haar buik laten weghalen. Zij moet worden opgenomen. Verder moeten er nog wat ‘results’ van andere patiënten worden opgehaald. Het beloofd weer een druk dagje te worden. De wekker gaat om 5.00 uur. We willen echt vroeg bij het ziekenhuis zijn vanwege de drukte. Ivy wacht op ons bij de AFGRI (dat is een bedrijf waar men o.a. palen en afrasteringen verkoopt.) maar als we daar even voor half zeven aankomen zien we geen dame die lijkt op de beschrijving van haar die we hebben gekregen. Dan gaan we maar eerst Thandiwe ophalen. Zij staat wel klaar maar het duurt even voor zij met haar lopomotiefje (looprek) bij de auto is. Jeffrey ligt nog op bed. We rijden weer naar de AFGRI, maar nog steeds geen Ivy. Ik rijd een klein stukje Khethany in en zie een paar dames onze richting uit wandelen. Ze kijken raar op als ik vraag of een van hen Ivy heet. Dan toch maar even Sofi bellen. Haar telefoon is niet te bereiken. Naar huis rijden dan maar en even overleggen… Uiteindelijk rijden we zonder Ivy naar Ladysmith, waar nu wel een andere afspraak gemaakt moet worden voor de operatie die morgen gepland staat, en we komen er later aan dan we wilden. Het is daar dan al ontzettend druk. Mensen krijgen een nummer om hun files op te halen maar daar staat al een enorme wachtrij. Thandiwe strompelt naar binnen en ik wil voor haar een stoel regelen maar dat blijkt erg moeilijk. Alle stoelen zijn in dit gedeelte van de wachtruimte al bezet. Thandiwe leunt tegen een muur. Pas later zien we een stoel voor haar en zij zijgt erop neer. Evie staat in de rij voor de files en ik ga op aanraden van een vriendelijke patiënte vast in de rij staan voor de bloeddrukmeting. Lange tijd gebeurt er niets in deze rij. Iedereen wacht rustig en ik sta op een trap om zo aan te sluiten in de rij. Maar als ik denk dat ik in de rij kan plaats nemen zie ik een paar boze gezichten naar me kijken en een meneer met een wandelstok en een glazen oog gaat voor me staan. Geen woord engels hoor ik. Dan wijzen een paar mensen naar een andere grote wachtrij. Ik moet kennelijk daar aansluiten… Deze wachtenden bevinden zich tussen andere wachtrijen in… je moet het maar weten.. Dan zien we dat de dokter al in zijn spreekkamer zit en hij begint de mensen te helpen. Thandiwe heeft nummer 10, maar zonder files heeft het geen zin om naar de dokter te gaan. Gelukkig gaat het nu bij de bloeddrukmeting redelijk snel en ik zie meer mensen wanhopig zoeken waar de wachtrij begint. Stoeltje voor stoeltje schuiven we verder en als ik bijna aan de beurt ben geef ik Thandiwe het sein dat ze naar binnen kan lopen. Haar bloeddruk blijkt nu erg hoog te zijn. Ook wordt haar bloedsuiker gemeten. Thandiwe en ik schuifelen naar de spreekkamer van de dokter. De luidspreker schreeuwt eindelijk haar naam en Evie kan na 1,5 uur bij het loket Thandiwe’s papieren gaan halen. (stom we hadden ze moeten halen bij de andere ingang waar de patiënten die met ziekenwagens gebracht worden, daar was het niet druk…). Nu wachten we tot de dokter tijd voor ons heeft. Evie gaat intussen papieren regelen voor andere patiënten. Thandiwe heeft nu te maken met een andere dokter dan vorige week. Deze, zwartere uitgave van Humberto Than kijkt naar de files van haar. Ïk moet veel meer weten” zegt hij, “Dit is niet compleet” Hij is bezorgd over de hoge bloeddruk. De zwarte tenen maken hem ook niet blij en hij begint een verhaal in het Zulu tegen Thandiwe af te steken waar ik geen touw aan vast kan knopen. Thandiwe’s gezicht betrekt. “U moet een ct scan laten maken. dan kan ik zien hoe de bloedbanen in uw been lopen. Dan pas kan ik zeggen wat we moeten gaan doen”… Bovendien vindt hij dat Thandiwe in een rolstoel moet zitten. Snel wordt er eén voor haar gehaald. Ik rijd met haar het ziekenhuis door. We moeten naar de eerste verdieping. Gelukkig is er een hijsbakkie (lift). We komen in een donkere gang waar een aantal bankjes staan. Hier en daar hangen grote posters waarop met grote letters ‘GEVAAR’ staat. Een Indische zuster pakt het briefje aan dat de dokter voor Thandiwe heeft geschreven. Even later komt ze haar halen. Ik moet blijven wachten in de gang. Ze gaan door een grote dikke stalen deur naar binnen. Boven die deur hangt een rood lampje. Een stukje verder is nog een grote stalen deur waar regelmatig mensen doorheen gaan. Een zure, brillende Indiër in een witte jas loopt daar bevelen aan zusters te geven. Kennelijk gaat er iets niet goed. De deur waar Thandiwe naar binnen ging gaat open. Een halfnaakte man steekt de gang over naar een kleedkamertje. Een tijdje later hoor ik fluitgeluidjes en het rode lampje brandt een aantal keren kort. Er komen steeds meer mensen de houten bankjes bevolken. Sommigen hebben grote enveloppen bij zich. Een paar moedertjes met huilende babies in dekens gewikkeld komen ook aangeslenterd. Als de grote stalen deur weer open gaat komt de zuster met Thandiwe naar buiten. Ook zij gaan een kleedkamertje binnen aan de andere kant van de gang. Nu moeten we wachten tot de foto’s ontwikkeld zijn. Thandiwe heeft een injectie gehad met een contrastrijke vloeistof. Ze is zenuwachtig. Als we een grote enveloppe krijgen moeten we eerst een brief gaan halen bij de Physio. Deze brief kan Thandiwe dan later meenemen naar Emmaus en daar kan ze dan oefeningen gaan doen om haar spieren beter te gebruiken. We rollen het hele ziekenhuis door. De brief wordt snel geregeld. Nu moeten we weer terug naar de dokter want hij wil de x-rays zien. In de wachtruimte ziet ‘Umberto’ ons zitten en hij opent de enveloppe. In het licht van de TL-buizen ziet hij al wat er aan de hand is. De bloeddoorstroming in haar been blijkt niet goed te zijn. Thandiwe zal binnenkort naar een ziekenhuis in Durban moeten gaan. Daar kunnen ze er misschien nog iets aan doen, aldus de dokter. Thandiwe is er niet gerust op… Ze is toch bang voor een tweede amputatie… Na dit gesprek met de arts moeten we weer terug naar de X-ray afdeling want de foto’s moeten op een dvd gebrand worden. We rijden het hospitaal weer door om de dvd te laten maken. Evie is intussen naar de Pharmacie gegaan want Thandiwe heeft weer andere medicijnen voorgeschreven gekregen en hier blijken ook enorme wachtrijen te zijn. Thandiwe die het koud heeft gekregen zet ik neer op een plekje in de zon waar ze zich kan opwarmen. Na drie kwartier wachten komt Evie met een papieren zak met pillen. Snel haal ik de auto op, die buiten het ziekenhuisterrein moest wachten en we rijden weer terug naar Khetany. Deze keer toch minder vrolijk dan de vorige keer… Een uitgeputte Thandiwe leveren we weer netjes af bij haar Jeffrey, die blij is dat ze weer thuis is. Daarna hang ik de groeimeter op, die we tussendoor gemaakt hebben, in de Place Of Safety. De kindertjes die daar zijn willen er meteen gebruik van maken. Ze zijn er enthousiast over!

Twee dagen... in één keer

Maandag 25 april

Zondag even naar Jeffrey en Thandiwe geweest. Jeffrey keek wat helderder uit zijn ogen en Thandiwe leek ook goed gemutst. We waren er tegen 11.30 uur. Het bleek dat ze nog niets hadden gegeten en op zondag zijn de meeste winkels dicht. Een kleine Tuckshop een eindje verder op was wel open. Een winkeltje met de allernoodzakelijkste dingen. Gelukkig hadden ze nog brood en een paar appels en wat bananen. Evie heeft nog een gesprek met ze gehad over hun uitkeringsgeld. “Geef je geld en je pinpas plus code niet aan een ander…!!” Het was al vaker gebeurd dat hun rekening ineens geplunderd was. Zelfs naaste familie bleek niet te vertrouwen…

Op maandag gaan we eerst de grote koelkast op Ekhukhanyeni ophalen. Deze is afgelopen week al leeggehaald dus het lijkt een makkie dat ding op de buggy te leggen. Hij staat nog in de keuken. Als we hem wegschuiven komt er allerlei ongedierte onder vandaan. Een paar dikke torren en wat springbeestjes. Bernard, de man die in de tuin bezig is, wil wel even meesjouwen. Het ding blijkt nl. erg zwaar en we moeten met het gevaarte een trapje van vier treden af. Half voorovergebogen met een zware koelkast in je handen en je kunt niet zien waar het trapje begint… dat is linke soep.. Maar het is gelukkig allemaal goed gegaan. De koelkast hebben we naar Isibani gebracht waar een paar schooljongens wat graag mee wilden helpen om het ding in een storeroom te zetten. Een van de onderwijzers wil de koelkast wel graag hebben evenals Thandi. Maar om schele ogen te voorkomen zal de koelkast verkocht worden bij een garageverkoop… Nu moeten we even naar de bank want we hebben een driekwartbiljet van 100 rand uit een geldautomaat gekregen. Niemand neemt een biljet aan waar een stuk af is. De bank wil het biljet wel ruilen maar dan moet het een bewijs hebben dat het uit hun automaat komt. Het enige dat er op zit is nog maar wat geld pinnen. Het postkantoor is een paar pandjes verderop in de hoofdstraat van Winterton. Het is in Z.A. niet echt gebruikelijk om ansichtkaarten te versturen. De winkeltjes die kaarten verkopen hebben ook meestal geen postzegels. Ik blijf in de auto zitten als Evie even een paar postzegels gaat kopen.. maar het duurt erg lang voor dat ze weer bij de auto verschijnt. In die tussentijd komen er twee mannetjes die wat aan mij willen verkopen. Ze vinden zelf dat ze originele souvernirs verkopen. Een sjofel figuur komt bij m’n raampje staan en hij vindt dat ik minstens één katapult nodig heb. Helaas voor hem zie ik daar het nut niet van in en de man zoekt verder naar andere kooplustigen. Even later zie ik hem zitten in de schaduw met zijn handelswaar over zijn schouder. Het wordt vast een zware dag voor hem. Een andere man verkoopt wandelstokken en met hem doe ik ook geen zaken. Na twintig minuten komt Evie zonder zegels bij de auto. Het duurt haar te lang voor ze wordt geholpen en zoveel klanten waren er niet in het postkantoor… Later blijkt dat er een computerstoring was en er waren klanten die een ID nodig hadden waar ze erg lang op hebben moeten wachten. Bij een printshop heeft Evie nog wat afdrukken laten maken van kalenders waarop, voor de bewoners van Winterton en Khetany belangrijke data staan zoals de clinic days etc. Deze kalenders worden gelamineerd en opgehangen op belangrijke plaatsen in Winterton. Zo krijgt de Pharmacie er bv. ook één, en Isibani, Ekhukhanyeni, de Communityhall etc. Dan is het zo langzamerhand tijd voor ons om naar Isibani te gaan. Het is weer Clinicday. Rond elf uur komen de auto’s weer het erf op rijden met de medicijnen en de files van alle ingeschreven patiënten. Evie houdt zich weer bezig met het verwerken van de medicijngegevens van de mensen, terwijl ik mijn plaats weer inneem bij de weegschaal. Er is een dame die zich niet wil laten wegen en zij maakt wat ophef hierover. Later begrijp ik waarom. Zij is binnen een maand enorm aangekomen. Ook is er iemand die op de weegschaal gaat staan met schoenen aan en een flinke tas over haar schouder. Ze baalt als ik dat niet goed vind. Een klein meisje vindt het super interessant om zich te laten wegen. Ze krijgt er geen genoeg van en ze kijkt gefascineerd met haar grote bruine ogen naar de rode digitale cijfertjes die steeds verspringen als zij zich op de schaal heen en weer beweegt. Dan is het ineens gedaan met de rust in dit lokaal. Er komt een moeder binnen met een jongetje van ongeveer vijf jaar. Maar dit mannetje zet het op een krijsen als hij zich moet laten wegen. In alle rust laat ik hem zien dat er niks gebeurt als je op de schaal gaat staan maar het helpt niet. Alle ogen zijn op ons gericht en er zitten op dat moment ongeveer veertig mensen op hun medicijnen te wachten. Ook Ncami krijgt het jongetje niet rustig. Dan zet ik moeder met het jochie in haar armen maar samen op de weegschaal. Met een eenvoudig aftreksommetje kom ik zo toch aan het gewicht van het schreeuwertje en kan dit getal in het beduimelde boekje van de kleine geschreven worden. Rond 13.30 uur wordt het erg rustig. De meeste mensen hebben hun medicamenten opgehaald en Evie en ik kunnen nu naar de communityhall gaan om daar de laatste blinds op te hangen. We hebben nu een goed boortje bij ons en de klus is snel geklaard. Als Sofi later komt kijken is ze er erg blij mee. Dan horen we dat het huisje van Thandiwe zonder stroom zit. Stroom werkt bij veel inwoners van Khetany net als beltegoed. Als het op is moet je nieuw gaan kopen. Dit doen we voor haar bij de Dessai. Als we Mija van de school hebben gehaald rijden we naar de Spar om daar nog wat boodschappen te gaan halen. Het mag toch niet gebeuren dat we zonder wijn komen te zitten, of bier…

Dinsdag 26 april

Als we gewekt worden is het bewolkt. Het Saskobrood dat we eten doet ons verlangen naar de heerlijke Zaanse snijder van thuis... We dieselen weer het erf af en ik kijk of ik de Kingfishers zie die vlakbij Sofi’s huis wonen. Deze, op ijsvogeltjes lijkende beestjes, heb ik een paar keer op een hoge paal zien zitten. Helaas had ik toen mijn camera niet in de aanslag. Die ochtend is er een belangrijke wielerronde door Winterton gekomen. Wij zien er alleen de laatste stuiptrekkingen van. Er staan hier en daar nog wat auto’s met zwaailichten aan, die het verkeer in goede banen hebben moeten leiden, wat campers met fietsendragers achterop. Later hoorden we dat het peleton door een kudde overstekende koeien hinder heeft ondervonden… Vandaag gaan we naar de Mill. Sofi heeft meel gedoneerd gekregen. Het is zoveel dat Isibani dat niet zo snel kan verwerken. We gaan met onze buggy maismeel ophalen om dat naar de Dessai te brengen. Gisteren hebben we een hele flinke lading op Isibani afgeleverd. De banden van de auto moesten op extra spanning worden gebracht. We verplaatsen nu nog ruim drie ton aan meel. Je kunt aan het stuur goed merken dat de auto heel zwaar beladen is. Bij de Dessai krijg ik een papier met daarop het aantal zakken van 25 kg per stuk. Eén zak wil de Dessai niet hebben omdat daar een klein gaatje in zit. In totaal heeft Dessai 126 zakken meel geleverd gekregen. Sofi zal voor de verdere financiële afwerking zorgen. Na ons meelavontuur gaat het ‘gewone leven’ weer verder. Xoli en Bongiwe , beiden zijn socialworkers, hebben vervoer nodig om hun homevisits te doen in de buurt van Spioenkop en bij verschillende farms en daarna doe ik met Cindy nog wat homevisits in het hoger gelegen gedeelte van Khethany. Als we weer in onze rondavel zijn maak ik met wat houtrestmateriaal dat ik in de schuur vind een groeimeter voor de Place of Safety. Evie had een aantal stickers uit Nederland meegenomen die daarbij goed van pas komen. Miya en haar vriendinnetje die vanavond blijft logeren in Sofi’s huis hebben we eerst van school gehaald en we hebben nog wat boodschapjes in huis gehaald. Bij de Spar hebben de dames uitgezocht wat ze voor het avondeten wilden hebben. Pies met een vulling van kip piri piri, en pies met een of andere baconvulling. Wat groente erbij en wat sla. De pies hoeven we alleen nog maar af te bakken in de oven en deze keer zijn we snel klaar met het avondeten. En de smaak?? Boven verwachting!!

Taxibedrijf 'Hamerling'

Vrijdag 22 april

Een iets ander begin van de dag want we zitten zonder stroom. De geyser krijgt te weinig water en slaat niet aan. Maar een koude douche kan ook toch? Even improviseren om water gekookt te krijgen want de waterkoker is niet te gebruiken en de broodrooster blijft koud. Maar we hebben ook crackers en die doen het ook goed als ontbijt. Sofi is wat eerder weggegaan dan wij want zij gaat de granny ophalen die haar dochter en kleindochter wil bezoeken in Emmaus. Stabiso moet vandaag weer naar de tandarts en Jeffrey moet naar de fysio. Die fysioafspraak heb ik zelf gemaakt voor Jeffrey. Cindy is al voor acht uur bij Thandiwe en haar man wezen kijken. Het gaat redelijk goed met hen en Jeffrey wist bij hoog en laag te beweren dat zijn afspraak voor 29 april stond genoteerd. Ik denk dat hij er helemaal geen zin in heeft om naar het ziekenhuis te gaan… Ik vraag Cindy of ze hem toch maar even opbelt om te zeggen dat de afspraak toch op de 22ste gepland staat. Cindy heeft geen beltegoed, zegt ze… Daarom gebruikt ze mijn telefoon maar. Sofi komt het terrein op rijden met de buggy. De granny zit bij haar in de wagen en ook het zusje van de ondervoede baby. Een kind van drie kan ze niet alleen thuis achterlaten. “Ironman gaat misschien ook mee naar het ziekenhuis want het gaat weer niet goed met hem,” hoor ik zeggen. Hij blijkt erg slordig met zijn medicijnen om te gaan. Als ik naar de zevenpersoons Nissan loop, zie ik een sjofel ongewassen mannetje het erf op slenteren. Hij draagt een bruine stoffige trui, een kapotte broek, en schoenen waar de vellen bij hangen. Hij kijkt bozig en knort naar me. Later hoor ik dat hij ‘Ironman’ is. Ik herkende hem echt niet. Hij komt het kantoortje binnen en meteen hangt daar een drankwalm. Vandaag wil hij niet mee naar Emmaus. Maandag gaat hij mee. Dat zou met hem geregeld zijn zegt hij. Als ik even later de auto voor de deur zet om de mensen in te laden maakt hij gauw dat hij wegkomt. Maar er komt weer iets tussendoor. Eerst moeten er een paar mensen naar Ekhukanyeni gebracht worden, waaronder Evie. Zij gaat daar met Thandi aan de slag op administratief gebied. En eigenlijk moeten Cindy en ik ook nog even op bezoek bij Jane. Naar mijn idee begint de tijd behoorlijk te dringen want Jeffrey moet volgens afspraak om negen uur bij de fysio zijn en het is al bijna negen uur en hij moet ook nog worden opgehaald… Op weg naar het nieuwe Isibani laden we Jeffrey in. Dan lever ik wat dames af bij Ekhukhanyeni en als ik weer op Isibani ben kunnen Stabiso, Cindy, granny en de kleine instappen. Er is nu geen plaats meer voor een rolstoel. Ik denk: “Nu kunnen we naar het ziekenhuis…” Nee, nog niet. Want granny wil nog wat shampoo kopen bij de Dessai voor de jonge moeder die bij haar kleintje in het ziekenhuis verblijft. Het is druk bij de Dessai. Cindy stapt uit om het te gaan halen. De zon warmt de volle auto al aardig op want er is geen schaduwrijk plekje waar ik de auto kan neerzetten. Na 10 minuten komt Cindy weer bij ons in de auto. Nu vol gas naar Emmaus. Het is buiten heel helder. De Drakensbergen steken mooi af tegen de blauwe lucht. Tegen tien uur laat de security van Emmaus ons door. Stabiso stapt uit nadat ik voor hem een rolstoel heb opgehaald. De tandarts zit vlak bij de ingang dus dat is gemakkelijk voor hem. Jeffrey moet naar de Fysio en dat is aan de andere kant van het gebouwencomplex. Op aanraden van Cindy rijd ik de auto naar een achteringang van Emmaus. Jeffrey moet dus even wachten totdat ik ook voor hem een rolstoel heb opgehaald. Ik moet echter het hele gebouw weer door om bij de eerste ingang een rolstoel voor hem op te halen. Cindy is intussen de files van Stabiso en Jeffrey aan het ophalen. Als ik uiteindelijk Jeffrey in een rolstoel heb gewurmd komt Cindy aangelopen. “Ik krijg de files van Jeffrey alleen mee als ik 20 rand betaal, en dat heb ik niet… anders moeten we weer terug om nog een id of iets dergelijks op te halen” Onder protest geef ik haar 20 rand. Intussen duw ik Jeffrey omhoog naar het fysiogebouwtje. Op dat moment zit er niemand. Cindy komt kort daarop bij ons en ik krijg mijn geld weer terug. Betalen bleek bij nader inzien toch niet nodig. Een aardige jongedame in een blauw uniform komt aangewandeld. “U bent Jeffrey?” en hij steekt een hand omhoog. Cindy blijft nu bij Jeffrey en ik wandel het gebouw weer door om naar Stabiso te gaan. Hij staat voor 11 uur op de rol bij de tandarts. Om half elf zitten we vlakbij de behandelkamer en een paar minuutjes later gaat de deur open want Stabiso kan geholpen worden. De tandarts en ik hijsen hem uit zijn rolstoel en leggen hem op de tandartssofa. Tegen mij zegt de Indische tandarts dat hij een half uur tot veertig minuten nodig heeft voor zijn behandeling. Dat is mooi, dan kan ik even bij Jeffrey gaan kijken. Ik loop het gebouw weer door en kom tot de ontdekking dat Jeffrey naar een ander zaaltje is verplaatst. Daar krijgt hij oefeningen. Met zijn rechter wijsvinger het puntje van zijn neus aanraken, de hand van de therapeute aanraken etc. etc. Jeffrey heeft moeite om deze voor ons eenvoudige dingen uit te voeren. Cindy luistert aandachtig naar de therapeute want zij zal zelf ook met Jeffrey deze oefeningen moeten herhalen. Ik ga maar weer snel richting Stabiso want het kan soms heel anders lopen dan je verwacht in een hospitaal. Als ik net een praatje probeer aan te knopen met een goedlachse lange man die naast me plaatsneemt, gaat de deur open want de behandeling is klaar. We zetten Stabiso weer in de rolstoel. Tegen mij zegt de tandarts “zijn gebit is in orde, maar hij kan pijn krijgen omdat een kies te weinig ruimt heeft. Laat hem dan maar komen dan trek ik die kies er binnen vijf minuten uit. Ik hoor het wel”. Ik parkeer Stabiso vlakbij de ingang want daar is het lekker koel. Het is nu tegen elf uur. Maar van de anderen is nog geen spoor te bekennen. Om half twaalf ga ik maar eens poolshoogte nemen. Even later zie ik Cindy buiten staan wachten. Jeffrey staat met zijn rolstoel in de schaduw. De granny is met de driejarige naar een dokter want de kleine hoest nogal. “Ze kan elk moment hier zijn. Ga de auto maar vast halen dan kunnen we zo vertrekken,” zegt Cindy. Langzaam kuier ik weer het gebouw door en zet de auto bij de ingang waar ik Stabiso in de auto hijs. Zijn rolstoel breng ik weer keurig netjes naar de rolstoelenbewaarplek. Als ik met de auto bij Jeffrey ben aangekomen is granny nog niet terug. Cindy gaat maar eens kijken waarom het zo lang duurt. Jeffrey zit zachtjes te mopperen. Stabiso krijgt het steeds warmer in de hete auto. De deuren ervan staan wagenwijd open. Mijn appeltjes geef ik maar aan de mannen. Jeffrey heeft geen lunch meegenomen van huis. Drie kwartier later is iedereen present en kunnen we weer richting Winterton tuffen. De kleine heeft antibiotica meegekregen. Stabiso stapt op Isibani uit . Daarna wordt Jeffrey snel thuisgebracht. Bij zijn huisje spreekt Sofi mij aan. “Wil je over een half uur Xoli en Bongiwe een lift geven naar Isibani, ik moet eigenlijk zo naar Loskop en wil je Mija van school halen en denk je nog aan Jane? Weet je of Thandi werkt met Evie? En wil je Mereike even naar Ekhukhanyeni brengen want zij heeft wat formulieren nodig….” “Komt allemaal voor elkaar, maak je maar geen zorgen, jij kunt gerust wat anders gaan doen” zeg ik tegen haar… Sofi is een geweldig mens maar wel chaotisch. Ze wil graag dat iedereen zijn/haar verantwoordelijkheden serieus neemt maar ze wil ook alles in de hand houden. Ze is werkelijk heel blij als er mensen zijn die ook precies doen wat van hen wordt verwacht. Met Cindy doe ik een homevisit terwijl Mereike haar de formulieren ophaalt. Dan gaan we even bij Jane kijken. Ze ligt nog op dezelfde manier op de grond naast het hoge bed als de vorige keer op twee dunne matrasjes met een klein kind naast zich. Ze heeft veel pijn en wil eigenlijk wel graag geholpen worden in een ziekenhuis maar ze ziet erg op tegen de reis er naar toe. Afgelopen week is ze voor onderzoek naar Ladysmith gebracht met de ziekenvervoerbus van Emmaus. De chauffeur reed erg hard en hield geen rekening met de verkeersdrempels en potholes die je regelmatig op en in de weg tegenkomt. Ze is toen helemaal door elkaar geschud en verging van de pijn… Cindy zegt: “Dan proberen we je donderdag naar het hospitaal te brengen” waarop ik vraag : “Kan dat niet eerder?” We gaan kijken of ze maandag of dinsdag gebracht kan worden… Dan ga ik Mija van school halen en de granny met de driejarige weer thuisbrengen waarna we Stabiso met zijn rolstoel inladen, Evie ophalen bij Ekhukhanyeni om vervolgens wat boodschappen te halen bij Simmies. Wij zorgen vanavond voor het diner. Sofie haalt Doong op uit Mooirivier. Stabiso brengt de nacht door in Sofi’s huis. Hij wordt zaterdagmorgen door Sofi thuisgebracht. Als ik weer in de rondavel kom ben ik best wel moe….

Ladysmith

Donderdag 21 april

Ladysmith!

Met een bescheiden pingeltje worden we om kwart over vijf gewekt door een van onze telefoontjes. Vijf minuten later is de waterkoker aan het borrelen en een paar boterhammen zitten zich in de broodrooster op te warmen. Er is veel bewolking. Onder de douche wassen we onze slaperigheid weg en we zijn, na een pover ontbijtje, klaar voor de nieuwe dag. Om 6.45 uur, na eerst benzine te hebben getankt, zijn we bij Thandiwe. Zij zit al klaar. Een buurman gaat ook mee om haar gezelschap te houden. Deze man is al eerder met mij meegereden en ik hoorde gisteren dat hij sinds kort uit de gevangenis is ontslagen. Tijdens de reis naar Ladysmith zit hij gezellig met zijn buurvrouw te keuvelen. We zien een pracht van een regenboog die bijna helemaal rond is. Wij rijden later van de bui af. Het is een geweldig gezicht, aan de voorkant schijnt de zon maar in het achteruitkijkspiegeltje zie ik een pikdonkere lucht. Er is nog weinig verkeer op de weg en we schieten goed op. Onze tom tom verricht zijn taak prima. Hij leidt ons linea recta naar het hospitaal. Bij de ingang stappen de drie medereizigers uit en Thandiwe hinkelt met haar looprek, begeleid door Evie en de buurman, naar binnen. In deze ‘ontvangsthal’ wachten al heel veel mensen. Thandiwe krijgt een sticker op haar pols geplakt waar met viltstift een nummer op geschreven staat. Ze heeft nummer 39. (de vorige keer kreeg ze nummer 42, en toen kwam ze de hele dag niet aan de beurt…) De auto mag ik niet op het ziekenhuisterrein stallen dus ik zoek een plek voor hem vlak in de buurt. Als ik weer terug ben zie ik een eindje verder het drietal zitten. Thandiwe heeft er dan al een suikerprik sessie op zitten. Dan komt er een gezette zuster, ik denk met een ochtendhumeur, en zij zegt dat het nummer van Thandiwe niet meer geldig is. Ze haalt het van haar pols en zegt dat ze een ander nummer krijgt… Een tijdje later komt zij met een stickervel een deur uit schommelen en ze krijgt nu nummer 11. Navraag leert ons dat patiënten die eerder onverrichter zaken huiswaarts moeten, nu voorrang krijgen. Nu schijnt het gebruikelijk te zijn dat de dokters pas na tien uur voor al deze wachtenden beschikbaar zijn. Zij doen eerst hun ronde in het hospitaal. Evie en ik hebben dus ruim de tijd om even de stad in te gaan. Thandiwe heeft mijn telefoonnummer dus als ze eerder geholpen wordt zal ze ons bellen want we willen wel graag weten wat de chirurg over haar zwarte tenen te vertellen heeft. We zijn net in ’The Oval’, het winkelcentrum van Ladysmith of mijn telefoon gaat. “De dokters zijn begonnen!”. Het is nog geen negen uur. Wij rijden snel weer naar het ziekenhuis en Evie rent naar binnen terwijl ik weer een parkeerplaats zoek. Weer in de wachtruimte aangekomen zie ik Evie en Thandiwe niet meer. Ze zijn behandelkamer nummer 6 ingegaan denk ik. Nu heb ik alle tijd om eens rond te kijken. Aan de muur hangt een lawaaiige tv. Een luidspreker schalt voortdurend allerlei mededelingen in het rond. Een bonte verzameling van allerlei mensen zit te wachten en verwisselt steeds van plaats. Er zijn kleine kinderen bij maar ook ouden van dagen, mensen met schouderhoge houten krukken, hele magere mannetjes in rolstoelen, maar ook een paar hele mooie meiden. Er komt een man naar me toegelopen en hij geeft me een hand. “Hi chief!” zegt hij en hij loopt weer verder. Ik zie welgeteld twee blanken in de rij zitten, en die rij is erg lang. Kindergekrijs komt uit een van de behandelkamers. Een man in een oranje outfit zoekt ook een plaatsje in de wachtrij. Hij is geketend. Twee stevige politieagenten begeleiden hem. Dan zie ik Evie en Thandiwe uit kamer 6 komen. Ze kijken niet somber! De arts heeft gezegd dat hij er alles aan gaat doen om amputatie te voorkomen. Thandiwe moet wel regelmatig op controle komen. Met een goed medicijnbeleid kan het weer helemaal goed komen. Nadat er een behoorlijke hoeveelheid bloed is afgetapt, moeten we alleen nog even naar de Pharmacie om medicijnen voor haar op te halen. Het is nu 9.30 uur. Je moet een trapje van vijf treden op om in de Pharmacie te komen. De buurman en Evie gaan naar boven en Thandiwe en ik zoeken een vrij stoeltje bij de trap. Als haar naam wordt omgeroepen staan de medicijnen voor haar klaar. Maar haar naam horen we na een kwartier niet, na een half uur ook niet… pas na een uur klinkt haar naam door de speaker. Tegen elf uur zit iedereen weer in de auto. Nu hebben we tijd om ons op een lekkere kop koffie te trakteren. Je kunt aan Thandiwe zien dat er een last van haar schouders is afgevallen. We genieten alle vier van de koffie en het stuk worteltaart! Dan verlaten we de Coffeshop. In een grote witte 4x4 Landcruiser zitten de twee agenten die ik in het ziekenhuis ook heb gezien. Zij herkennen de buurman en ze maken een kort praatje… De terugweg naar Khethani gaat voorspoedig. Er staat wel erg veel wind. Zelfs op een recht stuk weg moet je flink sturen… Als we bij haar huisje zijn dragen de buurman en ik Thandiwe haar huisje in. Ze is blij dat ze weer thuis is. Jeffrey steekt zijn hand op als hij ons ziet. Speeksel loopt uit zijn mond. Melissa, de kleindochter, gaat de kleren die Jeffrey aan heeft vanmiddag uitwassen. Het zijn nog dezelfde kleren die hij geleend heeft van Emmaus, en die moeten morgen weer naar dit hospitaal teruggebracht worden. Evie en ik rijden even later naar Isibani. We vertellen wat we in Ladysmith hebben beleefd aan Cindy. Zij heeft nog veel ‘paperwork’ en geen tijd voor homevisits. Thandi is druk bezig met allerlei zaken op Ekhukanyeni. Daar staat de nieuwe koelkast die we daar aansluiten. De oude ruimen we leeg want die moet weg want deze is versleten. Hebben we nu tijd voor de blinds in het Communitycentre? Ja! Maar het hek er omheen is afgesloten. Morgen is er weer een dag.